Talkshow AIssisten in de journalistiek

Voor de journalistieke onthullingen rondom de Pandora Papers (oktober 2021), werden bijna 12 miljoen documenten doorzocht op het oprichten van brievenbusfirma’s en offshore-vennootschappen. In het onderzoek werkten 600 journalisten van 150 mediaorganisaties een jaar lang samen aan het uitpluizen van de documenten. Ze werden daarbij ondersteund door Artificiële Intelligentie (AI) waarmee de enorme hoeveelheid data sneller kon worden geanalyseerd. AI werd alsuccesvol ingezet in het onderzoek door Pointer (KRO-NCRV), NOS en De Groene Amsterdammer naar de invloed van Instagrams algoritme op de posts van politici gedurende campagnetijd. Politici die selfies op Instagram plaatsen, blijken hoog in de tijdlijn van gebruikers te staan. Door het algoritme te leren op welke signalen het moet letten, kon worden aangetoond dat Instagram de voorkeur geeft aan persoonlijk gekleurde campagneberichten.

Artificiële Intelligentie (AI) heeft veel potentie voor onderzoeksjournalistiek. Het kan redacties faciliteren bij het opschonen, ordenen en interpreteren van data. Ook kan het bijdragen aan nieuwe invalshoeken voor verhalen. Toch wordt AI vooralsnog spaarzaam ingezet. Dat heeft te maken met uitdagingen van praktische, maatschappelijke en ethische aard. Het trainen van een algoritme is een tijdrovende en precaire aangelegenheid waarbij goede kennis van de werking van AI noodzakelijk is. Ook is het nog onduidelijk hoe AI zich verhoudt tot journalistieke waarden en wet- en regelgeving.

Tijdens dit gesprek gaan we Olv Danielle Arets, LectorJournalistiek en Verantwoorde Innovatie van Fontys in gesprek met:

Laurens Vreekamp, journalist en oprichter van de Future Journalism Today Academy. Hij werkte als Teaching Fellow bij Google’s News Lab en was docent-onderzoeker UX Design aan de Hogeschool Utrecht. Vreekamp publiceerde afgelopen jaar The Art of AI, een handzaam boek praktische informatie rondom machine learning voor mediamakers.

Bart Wernaart, Lector Moral Design Strategies Fontys richt zich samen met Fontys Journalistiek op onderzoek naar het verantwoord inzetten van algoritmes in de journalistiek. Binnen het project It’s a Match wordt daarbij gericht gekeken naar de manier waarop AI betekenisvol kan zijn voor onderzoeksjournalistiek.

Mirthe van Wijngaarden, is data-expert/ OSINT onderzoeker bij Pointer en verkent met de redactie wat AI kan doen voor de onderzoeksjouranlistieke dossiers waar Pointer aan werkt.

Jessy de Cooker werkt als docent-onderzoeker in het lectoraat journalistiek in Tilburg en verkent daar hoe AI en onderzoeksjournalistiek een goede match kan zijn.